اثر سطوح مختلف علف کش ارادیکان و قارچ کش متالاکسیل بر فعالیت های میکروبی و آنزیمی یک خاک آهکی در شرایط مزرعه ای

هدف این تحقیق ارزیابی تأثیر سطوح مختلف قارچ کش متالاکسیل و علف کش ارادیکان بر فعالیت های میکروبی و آنزیمی خاک در شرایط مزرعه ای بود. در این آزمایش سطوح 30 و 60 کیلوگرم در هکتار قارچ کش متالاکسیل و 6 و 9 لیتر در هکتار علف کش ارادیکان در خاک های تحت کشت ذرت و بدون کشت به صورت کرت های خرد شده و در قالب طرح پایه بلوک های کاملاً تصادفی با سه تکرار به یک خاک آهکی اضافه شد. خصوصیات بیولوژیکی خاک شامل تنفس، آمونیفیکاسیون، نیتریفیکاسیون و معدنی شدن خالص نیتروژن؛ کربن و نیتروژن توده زنده میکروبی و فعالیت آنزیم های فسفاتاز قلیایی، اوره آز، ال-گلوتامیناز و آریل سولفاتاز طی 135روز فصل رشد اندازه گیری شدند. سایـر شاخص های میکروبی نظیر کسر متابولیکی، نسبت کربن به نیتروژن توده میکروبی و نیز نسبت کربن به نیتروژن معدنی شده برای هر تیمار محاسبه گردید. در پایان آزمایش عملکرد محصول ذرت نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مصرف ارادیکان بر عملکرد محصول تأثیری نداشت، در حالی که با افزایش سطح مصرف متالاکسیل عملکرد کاهش پیدا کرد. سطح 30 کیلوگرم در هکتار متالاکسیل در هر دو محیط کشت ذرت و کشت نشده سبب کاهش تنفس خاک، سرعت بازگشت کربن، کربن و نیتروژن توده میکروبی، آمونیفیکاسیون، نیتریفیکاسیون، معدنی شدن نیتروژن و همچنین نسبت کربن به نیتروژن توده میکروبی گردید، در صورتی که ضریب متابولیکی را افزایش داد. در حالی که در سطح 60 کیلوگرم در هکتار تمامی این شاخص ها در مقایسه با شاهد به طور معنی دار افزایش یافتند. نتایج فعالیت آنزیم ها نیز نشان داد که فعالیت فسفاتاز قلیایی و اوره آز در سطح 30 کیلوگرم در هکتار در هر دو محیط پس از 30 روز کاهش و در سطح 60 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت ولی پس از 60 روز با افزایش سطح سم فعالیت این آنزیم ها افزایش پیدا کرد و در روز 90 در تیمارهای مختلف قارچ کش در نوسان بود. عموماً فعالیت ال-گلوتامیناز در هر دو محیط با افزایش سطح سم در تمامی مراحل نمونه برداری افزایش یافت. فعالیت آریل سولفاتاز در محیط کشت شده تیمارهای حاوی متالاکسیل در مراحل اول و سوم کمتر از شاهد بود ولی در مرحله دوم با افزایش سطح سم افزایش پیدا کرد و در محیط کشت نشده در مراحل مختلف روند خاصی وجود نداشت. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که در محیط کشت ذرت با افزایش سطح علف کش ارادیکان، تنفس خاک، سرعت برگشت کربن و کربن توده میکروبی و در هر دو محیط، آمونیفیکاسیون، نیتریفیکاسیون، معدنی شدن نیتروژن، نیتروژن توده میکروبی و نیز نسبت کربن به نیتروژن توده میکروبی افزایش در حالی که ضریب متابولیکی کاهش یافت. فعالیت فسفاتاز قلیایی در تمامی مراحل و در همه تیمارهای هر دو محیط با افزایش سطح سم افزایش یافت. فعالیت اوره آز در مرحله اول در سطح 6 لیتر در هکتار کاهش و در سطح 9 لیتر در هکتار نسبت به شاهد افزایش پیدا نمود. در مرحله دوم تفاوت چندانی در فعالیت این آنزیم بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد و در مرحله سوم فعالیت آن در بین تیمارهای مختلف در نوسان بود. فعالیت ال-گلوتامیناز در همه تیمارها در هر دو محیط با افزایش سطح ارادیکان افزایش یافت. فعالیت آنزیم آریل سولفاتاز نیز در محیط کشت در هر سه مرحله با افزایش سطح سم کاهش پیدا کرد و در محیط کشت نشده بین تیمارهای مختلف از روند خاصی پیروی نکرد. برای هر دو سم اغلب شاخص های بیولوژیکی اندازه-گیری شده در محیط کشت شده بیشتر از محیط کشت نشده بود. به طور خلاصه، مصرف این سموم می تواند باعث هم کاهش و هم افزایش فعالیت های میکروبی در خاک شود که این تغییرات به نوع و سطح سم، زمان نمونه برداری و حضور یا عدم حضور گیاه بستگی دارد.